دهگلان شیدا

مقبره کوه شیدا آرامگاه جد والی کردستان در دوره نادر شاه افشار/ جشن مهرگان در مهر ماه در روستاهای کوه شیدا بعد از پایان خرمن

کوه شیدا در شمال شهرستان دهگلان ازتوابع شهرستان دهگلان است و ارتفاع این کوه ۲هزار 232 متر می باشد که در قله این کوه مقبره ای قرار دارد که به « شیدای نازار » معروف است.

 به گزارش خبرنگار دهگلان شیدا،کوه شیدا در 20 کیلومتری شمال شهرستان دهگلان که روستاهای شیدا،چمقلو شیدا،امیر آباد (قلاچه) ظفر آباد (خوا لینه)،نیاز و خان آباد اطراف آن رامحصور کرده اند و بر بالای کوه بنایی گنبدی شکل با یک مقبر در آن وجود دارد که به « شیدای نازار » معروف است.

در کتاب «تحفه ناصری » آمده است که در این بنا « سبحان وردی خان » جد « امام الله خان بزرگ » والی کردستان معاصر نادر شاه  افشار مدفون است.

این بنا با پلان مربع شکل، حدود ۹ متر ارتفاع دارد و بنا از آجرهای قرمز به ابعاد۵×۲۲×۲۲ سانت با قوس های سلجوقی ایلخانی ساخته شده است و زمان احداث آن به طور دقیق مشخص نیست در داخل طاقچه هایی در اطراف، با قوس های پاتو و شبدری، گچ کاری زبره دیده می شود که حاصل ابتکارات استاد کاران آن دوره و بنا یاد آور بناهای پیش از اسلام و به صورت چهار طاقی است و مرمت آن احتمالاَ سال ۱۱۶۷ه.ق همزمان با دفن سبحان االله خان در آن است.

کوه شیدا در نزد اهالی منطقه  به « شیطه » یا « شییا » به معنی « کوه نور » معروف است. روستاییان معتقدند که در منفذ آجرهای این بنا فیروزه هایی است که شبها می درخشد اما در اثر فرسایش نور آن از بین رفته است و ابتدا قلعه بصورت سه طبقه ای جهت محافظت از پل « فرهاد آباد » بوده است.

همچنین اهالی بر این باورند که در این بنا دوشخص مدفون گردیده است و در سالهای گذشته در اثر کند و کاو در این مکان آثار باستانی بسیاری بدست آمده است دو جسد نیز بیرون آورده شد که در جمجمه یکی از آنها میخی وجود داشت و اهالی حدس می زنند شاید این جسد مربوط به  سبحان الله خان باشد.

 
زیرا وقتی نادرشاه می خواست به هندوستان حمله کند قرار بود سبحان الله خان فرمانده تهران باشد اما زمانی که به همدان رسید همان شب در چادرش به طور مرموزی فوت کرد. در دوره افشاریان قلمرو سبحان الله خان، کردستان، همدان، زنجان و قزوین بود.

در دامنه کوه صخره ای هست که نوشته ای تصویری با خط هیروگلیف در آن وجود دارد و قدمت آن به ۲۲هزار سال قبل از میلاد و ۶هزار سال قبل خط میخی می رسد همچنین آتشکده ای بوده که هم اینک خراب شده اما صخره هایش باقی مانده و وجود خاکستر درون آن دلیل بر این ادعاست.

مختصری از آداب و سنن مرسوم در روستاهای نزدیک این بنا:

اهالی معتقدند این مکان، زیارتی و مقدس می باشد از این جهت در گذشته بیشتر مراسم ها را درآنجا اجرا  می کردند. ازجمله در این مکان جشن عروسی برگزار می شد که پنج نفر از بزرگان طایفه مسئولیت مراسم را بر عهده داشتند و دو شبانه روز در آنجا چادر می زدند و گوسفتد قربانی می کردند.

در مهرماه جشن مهرگان بر پا می نمودند و بعد از پایان خرمن، هر کس محصولات اضافی خود را در مراسم با دیگران مبادله می کرد و مراسم اسب سواری و کشتی برپا می نمودند و پس از پایان جشن همه افراد به زیارت می رفتند حتی پیر مردها و پیر زنان را با قاطر می بردند و این مراسم یک روز به طول می کشید.

آخر اردیبهشت حدود بیست روستای اطراف کوه به چشمه ای به نام « کانی مچکه » به معنی چشمه دوستی و صلح می رفتند و در آنجا دو شبانه روز جشن می گرفتند و به مناسبت این روز اگر کسی با دیگری کدورتی داشت در آن روز آشتی می کرد و همه دلخوری ها از بین می رفت.

پوشش های گیاهی برجسته کوه شیدا :

-درختچه های بادام وحشی، گندمیان یکساله و چند ساله، گوون درمنه و گیاهان دارویی از قبیل مرزه کوهی و توکلیج است.

این اثر تاریخی در سال 1381 درفهرست آثار ملی کشورمان ثبت شده است و به گفته مردم و افراد مسن آجرها برای ساخت این بنا  بوسیله بز با بستن طناب برروی پشت این حیوان به بالای کوه منتقل شده است.

انتهای پیام

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی